Μικρή Πρέσπα – Ποταμός Ντέβολλι (Δεβόλης)

Μελέτη αλληλεπίδρασης λίμνης Μικρή Πρέσπα-ποταμού Ντέβολλι

Στα μέσα της δεκαετίας του 1970, ο ποταμός Ντέβολλι (Deavolis στις αρχαίες πηγές), ο οποίος ρέει εξ ολοκλήρου στην Αλβανία, συνδέθηκε τεχνητά με τη Μικρή Πρέσπα, μέσω της διάνοιξης ενός καναλιού. Η παρέμβαση αποσκοπούσε στη χρήση των υδάτων της λίμνης για την άρδευση της πεδιάδας της Κορυτσάς. Ωστόσο, με την πάροδο των ετών τα φερτά υλικά του ποταμού κάλυψαν το μεγαλύτερο μέρος της λίμνης στην αλβανική πλευρά. Τριάντα χρόνια αργότερα, η εκτροπή αυτή δεν μπορούσε πλέον να εξυπηρετήσει τον αρχικό της σκοπό, καθώς τα συσσωρευμένα ιζήματα καθιστούσαν την άντληση νερού πρακτικά αδύνατη, και η ιδέα της επέκτασης των τεχνικών έργων άρχισε να αναζωπυρώνεται. Παράλληλα, η ορατή υποβάθμιση του ευαίσθητου οικοσυστήματος της λίμνης προβλημάτισε τις αρχές και τους φορείς διαχείρισης των τριών πλευρών, οι οποίοι συζήτησαν το θέμα μέσω της τότε ενεργής Συντονιστικής Επιτροπής του Πάρκου Πρεσπών και αποφάσισαν να προχωρήσουν στην εκπόνηση σχετικής μελέτης για την αντιμετώπιση του ζητήματος.

Σκοπός της μελέτης ήταν να διερευνήσει και να αξιολογήσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της σύνδεσης του ποταμού Ντέβολλι με τη Μικρή Πρέσπα και να προτείνει εναλλακτικές λύσεις για την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών της πεδιάδας της Κορυτσάς, με βάση την αρχή της ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδάτων που επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Οδηγία- Πλαίσιο για τα Ύδατα.

Η δράση αυτή ήταν η πρώτη κοινή διασυνοριακή μελέτη για την αλληλεπίδραση των συστημάτων της λίμνης Μικρής Πρέσπας και του ποταμού Ντέβολλι, η οποία πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία επιστημόνων από την Ελλάδα (Εταιρία Προστασίας Πρεσπών), την Αλβανία (Protection and Preservation of Natural Environment in Albania) και τη Γαλλία (Tour du Valat). Τα αποτελέσματα της ερευνητικής μελέτης έδειξαν ότι οι επεμβάσεις της δεκαετίας του 1970 είχαν προκαλέσει σοβαρές υδρομορφολογικές μεταβολές στο οικοσύστημα της προστατευόμενης περιοχής, καθώς και σημαντικές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις στον τοπικό πληθυσμό της Αλβανίας, ιδιαίτερα στους ψαράδες. Επιπλέον, η εκτροπή, που δεν ήταν πλέον σύμφωνη με τη σύγχρονη σκέψη σχετικά με την ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτινων πόρων εντός των φυσικών τους ορίων, απέτυχε τελικά να καλύψει τις αρδευτικές ανάγκες για τις οποίες είχε αρχικά σχεδιαστεί.

Η μελέτη κατέληξε σε μια σειρά προτάσεων και τεχνικών μέτρων, τόσο για την αποκατάσταση και τη διαχείριση της λίμνης Μικρή Πρέσπα στην Αλβανία, όσο και για την αντιμετώπιση των αρδευτικών αναγκών της πεδιάδας της Κορυτσάς. Τα αποτελέσματά της τέθηκαν σε διαβούλευση με τις αρμόδιες αρχές της Κορυτσάς, ενώ επιβεβαιώθηκε η κοινή κατανόηση του προβλήματος και η επιθυμία εξεύρεσης αποτελεσματικών και περιβαλλοντικά ασφαλών εναλλακτικών λύσεων. Το χειμώνα του 2008, σε συνεδρίαση της μόνιμης ελληνοαλβανικής επιτροπής για τα διασυνοριακά θέματα υδάτων, ανακοινώθηκε επίσημα η απόφαση των αλβανικών αρχών να εγκαταλείψουν οριστικά το έργο εκτροπής του Ντέβολλι.