Αποτελέσματα συνεντεύξεων για την αξία των τοπίων της Πρέσπας

Η αξία του τοπίου της Πρέσπας αναγνωρίζεται τόσο από τους κατοίκους όσο και από τους επισκέπτες της περιοχής, και αναδεικνύεται σε πολλά κείμενα πολιτικής. Η εικόνα των λιμνών, του Αγ. Αχιλλείου και των βουνών που περιβάλλουν τις λίμνες είναι κατά γενική ομολογία εμβληματική. Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά αυτών των τοπίων και πώς διαμορφώθηκαν; Ποιοι παράγοντες επηρέασαν την εξέλιξή τους; Ποια είναι η διαχείρισή τους και ποιες πολιτικές τα επηρεάζουν σήμερα;

Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το Τοπίο – που η Ελληνική Πολιτεία έχει κυρώσει ήδη από το 2010 με τον ν.3827, ορίζει το τοπίο ως κοινό αγαθό που διαμορφώνεται από την αλληλεπίδραση φύσης και ανθρώπου και επηρεάζει την ευημερία και ποιότητα ζωής των κατοίκων. Στην Ελλάδα, μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει ολοκληρωμένη στρατηγική για το τοπίο και δεν έχουν θεσμοθετηθεί τα κατάλληλα εργαλεία για τη συμμετοχή των πολιτών στη διαχείρισή του.

Στο MedINA και την ΕΠΠ πιστεύουμε ότι οι κάτοικοι της περιοχής που ζουν τον τόπο και οι άνθρωποι που εμπλέκονται στην εφαρμογή των διαφόρων πολιτικών σε τοπικό επίπεδο, διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του τοπίου, επομένως χρειάζεται να εμπλέκονται ενεργά στη διαχείρισή του.

Γι’ αυτόν τον σκοπό υλοποιούμε το έργο «Εργαλεία συμμετοχής πολιτών στο σχεδιασμό πολιτικών για το τοπίο» (έργο LPPT), με τη χρηματοδότηση του Active Citizens Fund (EEA Grants από Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία), που έχει ως στόχο να υποστηρίξει την ενεργό συμμετοχή των πολιτών και των τοπικών φορέων στον σχεδιασμό και τη διαχείριση του τοπίου στον Δήμο Πρεσπών. Μέσα από το έργο αυτό επιχειρούμε να εφαρμόσουμε πιλοτικά μια διαδικασία συμμετοχικού σχεδιασμού και πραγματοποιούμε μια σειρά δράσεων με σκοπό να ενημερώσουμε και να ευαισθητοποιήσουμε τους κατοίκους και τους φορείς και να καταγράψουμε τη σημασία που έχουν για αυτούς τα τοπία της περιοχής, καθώς και τις απόψεις τους για το πώς θέλουν να είναι στο μέλλον.

Η αναγνώριση της αξίας των τοπίων είναι μια από τις βασικές παραμέτρους για την αξιολόγησή τους. Η ανάλυση της αξίας των τοπίων έχει δύο μέρη: τα στοιχεία του τοπίου που έχουν θεσμική αναγνώριση (εθνικά πάρκα, φυσικά αποθέματα, μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς, παραδοσιακοί οικισμοί κλπ.) και τα στοιχεία του τοπίου που αναγνωρίζουν οι κάτοικοι και οι επισκέπτες ως σημαντικά για αυτούς.

Σε αυτό το πλαίσιο πραγματοποιήσαμε μια σειρά συνεντεύξεων με διπλή στόχευση: αφενός να καταγράψουμε τα χαρακτηριστικά των τοπίων των Πρεσπών μέσα από τα μάτια των κατοίκων και επισκεπτών και αφετέρου να καταγράψουμε τα στοιχεία στο τοπίο που είναι σημαντικά για τους ανθρώπους που το βιώνουν. Το πρώτο θα συμπληρώσει την καταγραφή που γίνεται από την ΕΠΠ στο πεδίο σχετικά με τον χαρακτήρα του τοπίου, ενώ το δεύτερο θα αποτελέσει βασικό στοιχείο της αξιολόγησης των τοπίων της Πρέσπας. Η αξιολόγηση αυτή δεν διακρίνει τα τοπία σε όμορφα, εξαιρετικά ή σπάνια με όρους υψηλής φυσικής ή πολιτιστικής αξίας αλλά αποτυπώνει τη σημασία των στοιχείων του τοπίου για κατοίκους και επισκέπτες.

Μπορείτε να διαβάσετε τα αποτελέσματα των συνεντεύξεων εδώ