Τοπική αρχιτεκτονική

Μια σημαντική πτυχή της πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής είναι η παραδοσιακή τοπική αρχιτεκτονική. Η σημερινή Πρέσπα διαθέτει έναν χαρακτηρισμένο “παραδοσιακό οικισμό”, τον Ψαράδο και έναν “προστατευόμενο οικισμό”, τον Άγιο Γερμανό. Και στους δύο οικισμούς διατηρούνται κτίρια που χρονολογούνται κυρίως από τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα. Χτίστηκαν με πέτρα, ξύλο, χώμα και καλάμια- υλικά που οι άνθρωποι μπορούσαν εύκολα να βρουν στο φυσικό τους περιβάλλον. Τα σπίτια με μεγάλους υπαίθριους χώρους στον πρώτο όροφο, τα σπίτια με αετώματα και τα σπίτια με μεγάλες εσωτερικές αυλές είναι οι κύριοι αρχιτεκτονικοί τύποι που συναντώνται στην περιοχή.

Η έλλειψη γνώσεων σχετικά με τις παραδοσιακές μεθόδους δόμησης και το απαγορευτικό κόστος αποκατάστασης σημαίνουν ότι η συντήρηση ή η αποκατάσταση αυτών των κτιρίων δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η έλλειψη κατευθυντήριων γραμμών για τη σωστή ανακαίνιση και αποκατάσταση των παραδοσιακών κτιρίων χωρίς να αλλοιώνεται ο χαρακτήρας τους αποτελεί σοβαρό ανασταλτικό παράγοντα για τη διατήρησή τους. Για το λόγο αυτό, οι κάτοικοι συχνά προσπαθούν να βρουν τις δικές τους λύσεις στα προβλήματα επισκευής ή επιλέγουν να χτίσουν νέα σπίτια, παρά να ανακαινίσουν τα παλιά.

Για την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών (ΕΠΠ), οι παραδοσιακοί οικισμοί και τα παραδοσιακά κτίρια στην Πρέσπα αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά στοιχεία της περιοχής. Έτσι, στη δεκαετία του 1990, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος CADISPA, η ΕΠΠ ανέθεσε σε έναν εξειδικευμένο αρχιτέκτονα τη συγγραφή δύο δημοσιεύσεων σχετικά με τις μεθόδους και τους κατάλληλους τρόπους αποκατάστασης των παραδοσιακών κτιρίων. Τα δύο αυτά εκδοτικά έργα περιέχουν λεπτομερή περιγραφή των αρχιτεκτονικών τύπων των παραδοσιακών σπιτιών της Πρέσπας, οδηγίες για την ανακαίνιση και την επισκευή τους, καθώς και λεπτομερή σχέδια των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους.