PrespaNet: Διασυνοριακή Προστασία και Διατήρηση

Ενδυνάμωση των δράσεων Προστασίας και Διατήρησης από ΜΚΟ της Διασυνοριακής Πρέσπας

Το πρόγραμμα “Strengthening NGO-led Collaboration to the Transboundary Prespa Basin” υλοποιήθηκε μεταξύ 2018 και 2021 από τους εταίρους του δικτύου PrespaNet: την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών (ΕΠΠ), τη Macedonian Ecological Society (MES) και την Protection and Preservation of the Natural Environment of Albania (PPNEA). Η υλοποίηση πραγματοποιήθηκε με τη χρηματοδότηση των Prespa-Ohrid Nature Trust (PONT) και Aage V. Jensen Charity Foundation, καθώς και με την υποστήριξη του EuroNatur.
Στο πλαίσιο των μακροχρόνιων προσπαθειών για την προώθηση της διασυνοριακής συνεργασίας στη λεκάνη της Πρέσπας ιδρύθηκε, το 2013, το δίκτυο ΜΚΟ PrespaNet. Το δίκτυο στοχεύει στην ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ των ΜΚΟ, αλλά και στην ενίσχυση της σύμπραξης με τις αρχές διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών, αναγνωρίζοντας τη θεμελιώδη αρχή ότι η συνεργασία είναι απαραίτητη για την επιτυχία των όποιων προσπαθειών διατήρησης, αντικατοπτρίζοντας την ακεραιότητα της λεκάνης απορροής, τις οικοϋδρολογικές λειτουργίες και τις ανάγκες διαχείρισης. Οι εταίροι του δικτύου αναγνώρισαν ότι για την επίτευξη των κοινών τους στόχων θα πρέπει να ενισχυθεί η παρουσία των τοπικών ΜΚΟ, ώστε να διευκολυνθούν στον μέγιστο δυνατό βαθμό η συνεργασία, η εμπλοκή και η ενεργός συμμετοχή των ενδιαφερομένων σε θέματα προστασίας και διατήρησης, καθώς και η δημιουργία στενότερων επαφών με την κοινωνία των πολιτών στις δύο γείτονες χώρες της λεκάνης. Αυτό μιας και τόσο η PPNEA όσο και η MES, παρά το γεγονός πως αποτελούν οργανώσεις εθνικής εμβέλειας, δραστηριοποιούνται στην περιοχή της Πρέσπας εδώ και πολλά χρόνια.

Το πρόγραμμα στόχευε: (α) στην εδραίωση των εταίρων του δικτύου στην περιοχή με την ίδρυση τοπικών γραφείων στην Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, (β) στην ενδυνάμωση της συνεργασίας του δικτύου μέσω συγκεκριμένων δραστηριοτήτων διατήρησης στην περιοχή, (γ) στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς των εταίρων μέσω της ανταλλαγής γνώσεων και εμπειρογνωμοσύνης, (δ) στην αύξηση της εμπλοκής των ενδιαφερομένων μερών μέσω εθελοντικών δραστηριοτήτων, (ε) στη διασύνδεση των νέων της περιοχής και από τις τρεις χώρες και στην εμπλοκή τους σε δράσεις προστασίας και διαφύλαξης (στ) στην οικοδόμηση ενός παραδείγματος ενοποιημένης, διασυνοριακής συνεργασίας για την προστασία της βιοποικιλότητας.

Το πρόγραμμα είχε τρεις κύριους πυλώνες δράσης:

1. Οι εταίροι πραγματοποίησαν χαρτογράφηση τύπου οικοτόπου NATURA 2000 των παράκτιων υγροτόπων γύρω από τη λεκάνη των λιμνών και ανέπτυξαν συστάσεις για τη διαχείριση σημαντικών οικοτόπων σε μια συνθετική έκθεση. Επιπλέον, αναπτύχθηκαν ποικίλες επικοινωνιακές δραστηριότητες για την προώθηση του προγράμματος, διαδίδοντας τις γνώσεις που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του, ενώ δημιουργήθηκαν και υλοποιήθηκαν αντίστοιχα εκπαιδευτικά προγράμματα σχετικά με τις περιβαλλοντικές αξίες της λεκάνης, για παιδιά πρώιμης σχολικής ηλικίας.

2. Η MES υλοποίησε το τριετές πρόγραμμα “Άνθρωποι, φυτά και Πρέσπα”, με στόχο την οικοδόμηση υποστήριξης για τη διατήρηση της χλωρίδας, την προστασία συγκεκριμένων ειδών και την ανάπτυξη μιας κοινότητας εθελοντών στην πλευρά της λεκάνης τους. Επιπλέον, οι εταίροι διοργάνωσαν ένα θερινό σχολείο σε κάθε χώρα για να προσελκύσουν νέους στην Πρέσπα, ώστε να ανταλλάξουν ιδέες με τους συνομηλίκους τους κατοίκους της περιοχής. Το 2018, η PPNEA φιλοξένησε ένα θερινό σχολείο για την περιβαλλοντική εκπαίδευση και ερμηνεία, ενώ το 2019 η MES διοργάνωσε μια θερινή ερευνητική κατασκήνωση πεδίου στο Εθνικό Πάρκο Pelister. Το 2020, λόγω των περιορισμών που επέφερε το ξέσπασμα της πανδημίας Covid-19, η ΕΠΠ πραγματοποίησε ένα εξ αποστάσεως, οnline θερινό σχολείο για τη διαχείριση και παρακολούθηση υγροτόπων και υδάτων, σε συνεργασία με το πρόγραμμα LIFE Prespa Waterbirds.

3. O τρίτος πυλώνας του προγράμματος περιελάμβανε δράσεις για την παρακολούθηση των πληθυσμών και των μετακινήσεων των μεγάλων θηλαστικών, καθώς και μελέτες για συγκεκριμένα είδη, όπως η μελέτη της γενετικής ανάλυσης και της διατροφής της καφέ αρκούδας και η αξιολόγηση των ζημιών που προκαλεί το αγριογούρουνο στην κτηνοτροφία και τη γεωργία στην Ελλάδα. Σκοπός αυτών των δραστηριοτήτων ήταν να προταθούν και να εφαρμοστούν πιλοτικά μέτρα με στόχο τη εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ ανθρώπων και άγριας ζωής. Οι δράσεις παρακολούθησης παρείχαν επίσης σημαντικές πληροφορίες για την οικολογία των μεγάλων θηλαστικών και έριξαν φως στη μυστηριώδη παρουσία του βαλκανικού λύγκα στην περιοχή.