Στην Πρέσπα γιορτάζουμε τα ποτάμια και τα ρέματα μας κάθε μέρα! 

Η Εταιρία Προστασίας Πρεσπών πραγματοποιεί δράσεις σχετικές με τα ρέματα και τον ποταμό του Αγίου Γερμανού Πρεσπών, τα οποία παρά το φαινομενικά μικρό τους μήκος, μαζί με την παρόχθια βλάστηση και τους οικοτόπους τους, αποτελούν εστίες βιοποικιλότητας μεγάλης οικολογικής σημασίας και πολύτιμη πηγή νερού και ζωής για την Πρέσπα.  

• από τον Απρίλιο του 2022 υλοποιούμε το πρόγραμμα “ Prespa’s Green & Blue Life Lines ”  

Αυτές οι «γραμμές ζωής» (LifeLines) διατρέχουν τη λεκάνη των Πρεσπών μέσω του ποταμού του Αγίου Γερμανού και των πέντε ρεμάτων που καταλήγουν στη Μικρή Πρέσπα, καθώς και μέσω του παρόχθιου δάσους της Μεγάλης Πρέσπας.   

Τα τρεχούμενα νερά των ρεμάτων αποτελούν βασικά ενδιαιτήματα αναπαραγωγής για τα εννιά ενδημικά είδη ψαριών των λιμνών, ενώ η πέστροφα των Πρεσπών ζει μόνιμα στον ποταμό του Αγίου Γερμανού.  Εκτός από την υδρολογική τους σημασία, οι παρόχθιες ζώνες παρέχουν ενδιαιτήματα για πολλά είδη πτηνών, κρίσιμους διαδρόμους μετακίνησης θηλαστικών και αποτελούν ζωτικά στοιχεία του τοπίου.  

Ωστόσο, τα ρέματα και τα παρόχθια δάση που τα πλαισιώνουν απειλούνται από διαφόρων ειδών μη βιώσιμες ανθρώπινες πρακτικές και πρωτίστως από την κλιματική αλλαγή. Δυστυχώς, τα ρέματα θεωρούνται συχνά ως παθητικοί αγωγοί νερού και οι παρόχθιοι οικότοποι ως γραμμικά δάση κατάλληλα μόνο για βόσκηση ή υλοτομία, ενώ η υφιστάμενη διαχείριση λαμβάνει υπόψη μόνο την αντιμετώπιση της υποτιθέμενης απειλής πλημμύρας και τα μέτρα προστασίας δεν λαμβάνουν υπόψη τις περιβαλλοντικές και οικολογικές παραμέτρους.  

Στο πλαίσιο του προγράμματος “Prespa’s Green & Blue Life Lines”, στοχεύουμε στη συλλογή επιστημονικών δεδομένων, για τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης εικόνας για τις παρόχθιες ζώνες, ικανής να συμβάλει ουσιαστικά στη βελτίωση της διαχείρισής τους, ενσωματώνοντας τις φυσικές και πολιτιστικές αξίες που τις περιβάλλουν και προσδιορίζοντας την καίρια επίδρασή τους στην ευημερία των κατοίκων της περιοχής. Το πρόγραμμα προβλέπει επίσης την εφαρμογή μέτρων άμεσης αποκατάστασης, καθώς και την υλοποίηση δράσεων για την αποτροπή των απειλών.  

• από τον Μάρτιο του 2023 πρόγραμμα για την εκπόνηση προ-μελέτης σκοπιμότητας για την αποκατάσταση του ποταμιού του Αγίου Γερμανού Πρεσπών  

Ο κλάδος του ποταμού που κατέληγε στη λίμνη Μικρή Πρέσπα κάλυπτε για αιώνες τις ανάγκες αναπαραγωγής των ενδημικών ψαριών, όμως τη δεκαετία του 1930 φράχτηκε και η μορφολογία της λεκάνης απορροής του ποταμού τροποποιήθηκε για να εξυπηρετήσει ανάγκες άρδευσης. Παράλληλα, για πολλούς λόγους, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής, ο ευτροφισμός έχει αυξηθεί και στις δύο λίμνες, επηρεάζοντας σημαντικά τους πληθυσμούς των ενδημικών ψαριών.  

Η ανάγκη αποκατάστασης του ποταμού του Αγίου Γερμανού, προκειμένου να ανακτήσει τις οικολογικές του λειτουργίες, να εξυπηρετήσει τη βιοποικιλότητα και να διασφαλίσει τη βιώσιμη χρήση νερού, έχει αναγνωριστεί ως προτεραιότητα σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Οι προϋπάρχοντες ποτάμιοι οικότοποι ωοτοκίας πρέπει να αποκατασταθούν, ώστε να συμβάλουν στην αύξηση της αναπαραγωγής των ψαριών, ενώ τα καθαρά νερά του ποταμού θα βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα νερού στην Μικρή Πρέσπα.   

Το πρόγραμμα αυτό, στοχεύει στην ολοκλήρωση του προ-σχεδίου αποκατάστασης του ποταμιού, μέσω μιας συμμετοχικής διαδικασίας, με απώτερο σκοπό το όφελος των ενδημικών ψαριών της περιοχής. Η διαδικασία προβλέπει την ουσιαστική συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων τοπικών, περιφερειακών και εθνικών φορέων στη διαμόρφωση του σχεδίου αυτού. Το πρώτο βήμα είναι η απόκτηση γνώσεων και η προετοιμασία για συζήτηση και λήψη αποφάσεων (περιλαμβάνοντας ζητήματα τεχνικά, κοινωνικά, οικονομικά, περιβαλλοντικά, διασυνοριακά, αλλά και θεσμικά και νομικά).   

Προς την κατεύθυνση αυτή, έχει πραγματοποιηθεί μια μελέτη της υδρογεωμορφολογίας, δηλαδή των αλλοιώσεων του εδάφους, τεχνητών αλλά και φυσικών από τη δράση του νερού του ποταμού πάνω στα πετρώματα, και τις υδραυλικές και οικολογικές συνδέσεις του ποταμού με τις λίμνες. Αυτά θα μας δώσουν σημαντικές πληροφορίες για μια προκαταρκτική μελέτη σκοπιμότητας για την αποκατάσταση του ποταμού και της σύνδεσής του με τη Μικρή Πρέσπα. 

Η διάδοση της γνώσης που προκύπτει και ο διάλογος αυξάνουν τη δημόσια υποστήριξη και συμμετοχή, επιτρέποντας τη διαμόρφωση βιώσιμων παρεμβάσεων. Τα προτεινόμενα μέτρα αποκατάστασης στοχεύουν στο να ωφελήσουν το υδάτινο οικοσύστημα, τα εννέα ενδημικά είδη ψαριών, αλλά και τις ανθρώπινες δραστηριότητες, μέσα από τη βελτίωση των υδάτινων πόρων. Δεδομένου ότι μιλάμε για μία λύση βασισμένη στη φύση (NbS), που καλείται να αντιμετωπίσει τις κοινωνικές προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής, της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και της απώλειας βιοποικιλότητας, καθώς επίσης και θέματα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, η συμμετοχή του κοινού αποτελεί ζωτικό στοιχείο του προγράμματος. Γι’ αυτό και πραγματοποιείται λεπτομερής χαρτογράφηση των απόψεων των ενδιαφερόμενων φορέων σε εθνικό και διασυνοριακό επίπεδο αλλά και ανάλυση του νομικού πλαισίου και των ρυθμίσεων που προκύπτουν.  

Το πρόγραμμα ‘Prespa’s Green and Blue LifeLines’ υποστηρίζεται από την Donors’ Initiative for Mediterranean Freshwater Ecosystems και συγχρηματοδοτείται από το Prespa Ohrid Nature Trust. 

Το πρόγραμμα «Εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας για την αποκατάσταση των οικολογικών λειτουργιών του ποταμού του Αγίου Γερμανού Πρεσπών» υλοποιείται με την υποστήριξη του WWF Ελλάς στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Συμμαχία για την Άγρια Ζωή». Η «Συμμαχία για την Άγρια Ζωή» αποτελεί τη συλλογική προσπάθεια 11 περιβαλλοντικών, Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων για τη μεγιστοποίηση του αντικτύπου της δράσης τους, με κοινό όραμα την ευημερία της άγριας ζωής και του ανθρώπου. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε το www.greekwildlifealliance.gr